ကားတစ်စီးလုံးတွင် ယာဉ်မောင်းနှင့် စပယ်ယာကအစ အားလုံးနီးပါး ချင်းအမျိုးသားချည်း။ ဗမာဆိုလို့ ကျွန်တော်ပါမှ လေးဦးသာ။ ခရီးသည်အားလုံးက လိပ်လိုသွားနေသည့် ကားကို စိတ်မရှည် ချင်ကြ။ ဒီပုံစံနဲ့ဆို နောက်နေ့ ဟားခါး အရောက်နောက်ကျပြီ။
ခရီးစဉ်စကတည်းက နိမိတ်ကသိပ်မကောင်း။ မြင်းမူနားမှာ ကားတစ်စီးနှင့် တိုက်မိမလိုဖြစ်သည်။ ယာဉ်မောင်းက အသက်ကြီးကြီး၊ အတွေ့အကြုံရှိမည့်ပုံ ဆိုပေမယ့် သူမောင်းနေပုံက သိပ်အားရချင်စရာ မကောင်း။
ချောင်းဦး-ပခုက္ကူလမ်းခွဲ ရောက်တော့ ညနေစောင်းပြီ။ ချင်းတွင်းမြစ်ကူး ဆင်ဖြူ ရှင်တံတားကိုဖြတ်ပြီး မကွေးတိုင်းကို ဝင်သည်။ နေဝင်ရီတရောမှာ တောင်ယမားသဲချောင်းကိုဖြတ်သည်။ မိုးတွင်းကျ ဒီလမ်းကမသွားဘဲ မုံရွာဘက်က ပတ်သွားသည်ဟုသိရသည်။ သို့နှင့် ကင်းဝန်မင်းကြီးဇာတိ မင်းတိုင်ပင်ရွာ၊ ပုလဲမြို့တို့ကို အသီးသီး ဖြတ်ကျော်ပြီး မုံရွာ-ပုလဲ-ဂန့်ဂေါလမ်းကြီး အတိုင်း အဝေးက မှိုင်းညို့ညို့ပုံတောင် ပုံညာ တောင်တန်းများဆီ။
ပုံတောင်ကြောကို ဖြတ်နေသည့် ညဦးမှာတော့ အထဲကလူတွေလည်း ဇီးဖြူသီးဆန်ကောထဲ ထည့်လှိမ့်ထား သည့်အလား။ အခုမှ ကျွန်တော်လည်း အိပ်ချင်လာသည်။ ဗိုက်ကလည်းဆာလှပြီ။ ကားဆရာက အခုမှ နောက်ကျပြီ ဆိုပြီး သုတ်ခြေတင်နေသည်။ ဒီလိုနှင့် မှေးခနဲတစ်ချက်အိပ်ပျော်သွားပြီး ထမင်း စားမည့် ပုံတောင်နှင့် ပုံညာကြားက ကျော ကိုရောက်မှ လန့်နိုးတော့သည်။
ကျော ရောက်တော့ ည ၁၀ နာရီခွဲ လောက်ရှိပြီ။ တစ်မြို့လုံး မှောင်ပိန်းနေသည်။ အခုမှ ခရီးတစ်ဝက်ပဲ ရှိသေး သည်ဟု ဆိုသည်။ ထမင်းစားပြီး ပုံညာ ကိုဆက်တက်ကြသည်။ သန်းခေါင်ကျော်လောက်မှာ အားလုံးအိပ်မောကျ တုန်း ကားကတုံ့ခနဲရပ်သွား၏။ ကား ဆရာနှစ်ယောက် ချင်းလိုပြောနေသံ သဲ့သဲ့ ကြားသည်။ မှေးကနဲပြန်အိပ်ပျော် သွားပြီး တစ်ရေးနိုးတော့ ရောင်နီတောင် လာပြီ။ ကားကညကရပ်ထားတဲ့ နေရာ က တစ်လက်မတောင်မရွေ့သေး။
ခရီးသည်အားလုံး ကားပေါ်ကဆင်း၊ အညောင်းဆန့်၊ မျက်နှာသစ်ပြီး ဘာဖြစ် သလဲအကဲခတ်ကြသည်။ ကားဆရာနှစ် ဦးကိုတော့ မတွေ့။ ကားလမ်းမထက်မှာ အင်ဂျင်ဝိုင်တွေက ရွှဲနေအောင်ဖိတ်စင် ထားသည်။ လမ်းမှာတွေ့သည့် လှည်း သမားအချို့ကိုမေးတော့ ရေမျက်နီနှင့် ဂန့်ဂေါကြားက တောင်ကြောတစ်ခုဟု သိရသည်။ ဟိုးဘက်တောင်ကြောဆီက မီးရထားသံကို ကြားသည်။ ခဏနေတော့ ကားဆရာနှစ်ယောက်က ဆိုင်ကယ် တစ်စီးငှားပြီး ကိရိယာအချို့ နှင့် ပြန်ရောက်လာသည်။ ကားအောက် ထဲဝင်ရင်း ဟိုကြည့်ဒီကြည့် နှင့်။ သူတို့အချင်းချင်း ချင်းလိုပြောနေ ကြသည်။ ဗမာလေးယောက်က ပြီးမှ သူတို့ကိုကပ်မေးရတော့ အင်ဂျင်ကွဲတာ တဲ့။ ကြာဦးမည်တဲ့။ ဂန့်ဂေါသွားပြီး ကား ဆရာခေါ်လာကြည့်မည်၊ မရလျှင် ဟား ခါးကို ကားလှမ်းမှာပေးမည်တဲ့။
ဆိုင်ကယ်ဆရာလေးကို ဘယ်ကလဲ ဟုမေးတော့ ကောင်းတုံရွာကဟု ဖြေသည်။ နောက်ကိုနှစ်ဖာလုံခန့်ပြန် လျှောက်ရင်ရောက်သည်။ ကျွန်တော်တို့ ကားပျက်သည့်နေရာက ဂန့်ဂေါအထိ ရောက်ဖို့ ၁၈ မိုင် လိုသေးသည်တဲ့။
ဆိုင်ကယ်သမားနှင့် ကားစပယ်ယာ က ဂန့်ဂေါသို့ခရီးဆက်ကြတုန်း ကျွန် တော်တို့လည်း မနက်စာစားဖို့ ကောင်း တုံရွာသို့ နောက်ပြန်လျှောက်ကြသည်။ ကောင်းတုံရွာက အိမ်ခြေ ၁၅၀ လောက် ရှိသည့် ယောရွာကလေး။ တစ်ရွာလုံးမှာ လက်ဘက်ရည်ဆိုင် တစ်ဆိုင်ပဲရှိသည်။ စားသောက်ပြီး ဒုက္ခသည် ၂၂ ဦး ကား ရှိရာပြန် လျှောက်လာကြသည်။ အခြေ အနေကို စောင့်ကြည့်ရုံသာရှိတော့ သည်။ မန္တလေးနှင့်ဟားခါး ကား ကလည်း တစ်နေ့ကို တစ်စီးစီသာထွက် သည်တဲ့။ တနင်္ဂနွေဆိုရင် ကားနားသည် တဲ့။ ဒါဆို ဟားခါးကား နောက်ထပ်ကြုံ စရာမရှိပြီ။ ဂန့်ဂေါကားတော့ တစ်စီးစ နှစ်စီးစ ဖြတ်သွားတာတွေ့ရသည်။
“အခုကတော်သေးတယ်မောင်။ မိုး တွင်းဆို တောင်ပြိုလို့ တစ်ပတ်လောက် လမ်းမှာကြာနေတတ်တယ်”ဟု ဆရာ ဝန်ကြီးကပြောသည်။ ချင်းပြည်နယ် သည် လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးခက်ခဲ မှန်း သိထားသော်လည်း ဒီလောက် ခက်ခဲမည်လို့တော့ မထင်ထားခဲ့မိ။ ဟားခါးလို ပြည်နယ်မြို့တော်တစ်ခုဆီ သွားသောလမ်းသည် တစ်နာရီနေမှ ကားတစ်စီးတောင် တွေ့ရခဲသည့် အနေအထားဖြစ်မည်လို့တော့ မတွေးခဲ့မိပါ။“ကားက ဒီလိုမျိုး ဖြစ်ခဲပါတယ်။ မင်း ပါလာမှပဲ ...” တဲ့။
အတော်ကြာတော့ ကားစပယ်ယာ ပြန်ရောက်လာသည်။ ဟားခါးကိုဖုန်း ဆက်ပြီးကားလှမ်းမှာထားသည်ဟု ဆို သည်။ ဒါဆို ညနေလောက်မှ ရောက်တော့မည်ဆိုပြီး အားလုံးလည်း စိတ်ချလက်ချ စကားထိုင်ပြောနေကြသည်။
“ဒါနဲ့ ဟားခါးဆိုတာ ချင်းလိုဘာ အဓိပ္ပာယ်လဲဗျ” ဟု ကျွန်တော်က အဖွဲ့ ထဲမှ ချင်းလူကြီးတစ်ယောက်ကို မေးလိုက်သည်။
“ဟားခါးဆိုတာ တကယ့်အသံထွက် က ဟောလ်ခါးတဲ့။ အဓိပ္ပာယ်က ‘ဒီနေရာကို ဦးပြီးပြီ၊ သတ်မှတ်ပြီးပြီ’ တဲ့။ လူ တစ်ယောက်က ရွာတည်ဖို့နေရာရှာတဲ့ အခါ ဒီနေရာကိုသူရွေးပြီးပြီ ဆိုတဲ့ သဘောပေါ့”
ဟားခါးမြို့မှ တရားရုံးချုပ်ရှေ့နေဖြစ် သူ ဦးဟရဲလျန်ကီယိုးက ဖြေသည်။
“တွေ့မှာပေါ့ကွာ၊ မင်းဟိုရောက်တဲ့ အခါကျ။ မြန်မာပြည်ရဲ့ဆွစ်ဇာလန်ပေါ့”ဆရာဝန်ကြီးကဝင်ပြောသည်။ ဆွစ် ဇာလန်မရောက်ဖူးသော ကျွန်တော့်အဖို့ ဟားခါးကိုမြင်ယောင်ကြည့်ဖို့မစွမ်းသာ။
“ဟားခါးက ဘာမှမထွက်ဘူး။ အခု အဲဒီကိုသွားတဲ့ကားက ကုန်အပြည့်နော်၊ အပြန်ကားကျ ကုန်က မပါသလောက်ပဲ”
“ဟင် ...ဟားခါးမှာ ဘာဒေသ ထွက်ကုန်မှ မရှိဘူးလား”
ဂန့်ဂေါသွားပြီးထမင်းစားဖို့ စဉ်းစားနေတုန်း ကားမလာသည်နှင့် ဆရာဝန်ကြီးဦးဆောင်မှုဖြင့် ဆိုင်ကယ်သမား အိမ်ကိုထမင်းချက်ခိုင်းရသည်။ မနက်ကသွားခဲ့သည့် ကောင်းတုံရွာလေးသို့ နောက်တစ်ခေါက် နေ့လယ်စာစားဖို့ ကုန်းကြောင်းလျှောက်ခဲ့ရပြန်သည်။
ဆိုင်ကယ်သမားတို့ ယောမိသားစု လေးက ကျွန်တော်တို့ ဒုက္ခသည် ၂၂ ဦးကို စေတနာပါပါ ချက်ကျွေးပါသည်။ ဟင်းတွေကလည်းအလျှံပယ်။ ထမင်းဝယ်စားတာနဲ့တောင်မတူ။ အမျိုးအိမ်က ချက်ကျွေးတာနှင့် တူနေသေးသည်။
စားသောက်ပြီးတော့ သူတို့အိမ်မှာပဲ နေ့လယ်နေ့ခင်း အနားယူ၊ စကားစမြည်ပြောကြသည်။ တစ်ရေးအိပ်သူကအိပ် ကြသည်။ ကျွန်တော်က ရွာထဲလျှောက်ကြည့်သည်။ မနက်က ထိုင်ခဲ့သည့် လက်ဘက်ရည်ဆိုင်လေးကို တစ်ခေါက်ထပ်သွားသည်။ ဆိုင်ရှင်များနှင့်စကားပြောသည်။ ရွာထဲမှာတစ်နေကုန်နေပြီး ညနေစောင်းမှ ကားရှိရာသို့ပြန်လာခဲ့ကြ သည်။
နေဝင်ခါနီးသည်အထိ ဟားခါးက လာမည်ဆိုသည့် ကားအရိပ်အယောင်မျှမတွေ့။ ကားသမားနှစ်ယောက်ကို သေချာမေးတော့မှ ကားလွှတ်မယ်ဆိုတာမဟုတ်မှန်း၊ သူတို့ခုနကမှ ဂန့်ဂေါသို့သွားပြီး ကားတစ်စီးငှားခဲ့မှန်းသိရတော့သည်။ ဆရာဝန်ကြီးလည်း သူတို့နှစ်ယောက်ကို အချိန်ပုပ်အောင် လုပ်ရကောင်းလားဟု ဆူငေါက်သည်။ ကားသမားနှစ်ယောက်ကတော့ မျက်နှာငယ်လေးနှင့်။
အမှောင်ထုက ကြီးစိုးလာပြီ။ အေး လည်းအေးလာပြီ။ ကားပေါ်က ဝန်စည်စလှယ်တွေလည်း အောက်ချပြီးပြီ။ ဂန့် ဂေါကားကရောက်မလာသေး။ ဒီပုံစံနဲ့ ဆိုရင်တော့။
“ဒါဟာလည်း ... ချင်းပြည်ရဲ့ ဓလေ့ တစ်ခုပါ ...” ကိုဇော်ထွန်းက သီချင်းထဆိုတော့ “အင်း စစချင်းတွေ့ ရတဲ့ ချင်းပြည်ဓလေ့ကလည်း စိတ်ပျက် စရာကြီးပါလား” ဟု တွေးမိသေးသည်။
ည ၈ နာရီခန့်အထိ ကားကရောက် မလာသေးသဖြင့် ဆိုင်ကယ်သမားကိုပဲ ထပ်လွှတ်ရပြန်သည်။ ၈ နာရီခွဲလောက်နေတော့မှ ဟိုးအဝေးတောင်ကြောမှ ကားမီးရောင်နှင့်အတူ အင်ဂျင်သံ ခပ်ကြမ်းကြမ်းကိုကြားရတော့ မီးလင်းဖို ဘေးကအားလုံးရဲ့ မျက်နှာမှာ အပျော် တွေ စုသွားကြသည်။
ကားက ဒိုင်နာလိုမျိုး။ ပစ္စည်းတွေ ခေါင်မိုးပေါ်တင်ပြီးတော့ ၉ နာရီခွဲခါနီး ပြီ။ ဟားခါးမန်း ကားဆရာနှစ်ဦးက တော့ သူတို့ကားပြင်ပြီးသည်အထိ အဲဒီမှာပဲ စောင့်ပေဦးပေါ့။ သည်လိုနှင့် တစ်ရက်နီးပါးမျှ ကြန့်ကြာခဲ့ရသည့် ယောနယ်ကိုနှုတ်ဆက်ရင်း ချင်းပြည်ဆီ ကျွန်တော်တို့ ခရီးဆက်ကြသည်။
ဂန့်ဂေါရောက်တော့ ည ၁၁ နာရီ လောက်ရှိပြီ။ ထမင်းဆိုင်တွေတောင် ပိတ်ကုန်ပြီ။ ဆိုင်ရှင်ကိုနှိုး၊ ထမင်းချက်ခိုင်းပြီး ညစာစားရသည်။ လမ်းကြမ်းကြမ်းမှာ ကားက သိပ်ခရီးမတွင်။ ခရီးသည်တွေ သူ့ငါမှီ၊ ငါ့သူမှီ၊ ဟိုဘက်ယိမ်း၊ သည်ဘက်ယိမ်းနှင့်ပင် ပင်ပင်ပန်းပန်း လိုက်ခဲ့ရသည်။ အလင်းရောင်လာ၍ မျက်လုံးဖွင့်ကြည့်တော့ ကားသည် ချင်းတောင်တန်းကြီးများကိုပင် စတင်ကျော်ဖြတ်နေပြီပဲ။
ဟားခါးမြို့နယ်၏အစဖြစ်သည့် ဘုံဇုံး ကျေးရွာကို နံနက်စောကပင် ဖြတ်ခဲ့ပြီဟု သိရသည်။ ၇ နာရီခန့်မှာ လုံကျွေး၊ ၈ နာရီခွဲခန့်မှာ လမ်သုတ်စသည့်ရွာများကို အသီးသီးဖြတ်သည်။ လမ်သုတ်မှာမျက် နှာသစ်၊ နံနက်စာစားကြသည်။ နောက် ထပ် မိုင် ၄၀ လောက်သွားရဦးမည်ဆိုပဲ။
ချင်းတောင်တန်းပြာပြာကြီးများကို ကွေ့ကွေ့ကောက်ကောက်တက်ရသည်မှာ ကြောက်စရာကောင်းလှသည်။ တစ်ခါတစ်ခါ ချောက်ထဲများ ပြုတ်ကျ သွားမလားမှတ်ထင်ရသည်။ ကားလမ်း တလျှောက်လုံး ကိုယ်ကလွဲလို့ ဘာကား မှမတွေ့။ အဲဒီနေ့က တနင်္လာနေ့ဆို တော့ ဟားခါးက အဆင်းတစ်စီးရှိမည်။ လမ်းမှာတွေ့ချင်တွေ့နိုင်သည်ဟု သိရ သည်။
မကြာပါ။ အဆိုပါ အဆင်းကားနှင့် တွေ့ပါသည်။ တွေ့ပုံကလည်း အကွေ့ တစ်ခုမှာ။ သူကလည်း ဟွန်းမတီးဘဲ အဆင်း၊ ကိုယ့်ကားကလည်း ဟွန်းမတီး ဘဲ အတက်။ မတိုက်မိအောင် ရှောင် လိုက်နိုင်သည့် ယာဉ်မောင်းကိုပဲ ကျေးဇူး တင်ရမလား၊ အဲဒီနေရာကျမှ နည်းနည်း ပိုကျယ်နေသည့် ကားလမ်းကိုပဲကျေးဇူး တင်ရမလား မသိတော့။ မဟုတ်လျှင် တော့ ဘေးကချောက်ထဲ ဆင်းပြီ။
“မြန်မြန်ရောက်ပါတော့” ဟုသာ စိတ်ထဲက ရေရွတ်နေမိသည်။ အိပ်လည်းမအိပ်ရ၊ ညောင်းကလည်းညောင်း၊ တစ်လမ်းလုံးလည်း ဖုန်တထောင်းထောင်း။ ဟားခါးရောက်ဖို့ ၁၀ မိုင်လောက်လို တော့ လမ်းကကျောက်ခင်းလမ်းဖြစ်လာ သည်။ ရောက်ခါနီးပြီဟု အားတင်းဆဲ ကားကဘီးပေါက်ပြန်သည်။ “ဒီတစ်သက်ရောက်ပါတော့မလား ဟားခါးကို” ဟု တွေးရင်းစိတ်မောရသည်။
“ဒါဟာလည်း ... ချင်းပြည်ရဲ့ ဓလေ့တစ်ခုပါ ...” ကျွန်တော့်အစ်ကို တော် ဗမာများက သီချင်းညည်းကြပြန် သည်။ “မကောင်းတဲ့ဓလေ့တွေလည်း ပျောက်ပါစေတော့” ဟု ဆုတောင်းမိ သည်။
သည်လိုနှင့် မွန်းလွဲ ၂ နာရီလောက် မှာတော့ ခရီးဆုံးပန်းတိုင်ကို ရောက်ခဲ့ ပါသည်။ ရုမ်းတောင်ကြီး၏ တောင်ခါး ပန်းတစ်ခုကို အကျော်မှာတော့ ‘ဟားခါး မြို့၊ ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်အမြင့်ပေ ၆၁၂၀’ ဆိုသည့် ဆိုင်းဘုတ်ကိုတွေ့ပြီ။ ရုမ်းတောင်ကြီး၏ အလယ်မှာတော့ မြန်မာပြည်ရဲ့ဆွစ်ဇာလန်ဟု လမ်းမှာ ဆရာဝန်ကြီးပြောခဲ့သည့် မြို့တော် ဟားခါး။
ဖေဖော်ဝါရီလကုန်ပိုင်း ဆိုသော် လည်း ရာသီဥတုက မြေပြန့်နှင့် ဘာမှမဆိုင်။ အသားကွဲမတတ် အေး သည်။ မြို့ကလေးကလှသည်။ သာလည်း သာယာသည်။ သို့သော် ပြည်မမှ ရောက်ဖူးပေါက်ဖူးသူ ရှားလှ သဖြင့် ဒေသဖွံ့ဖြိုးရေးအတွက် နစ်နာလှသည်ဟု တွေးမိသည်။
တစ်ရက်နောက်ကျပြီး မှ ရောက်သွား သဖြင့် ဟားခါးမှာနေရချိန်သည် တစ်ရက်ခွဲခန့်သာရှိပါသည်။ အချိန်နည်း နေသည်မို့ လုပ်စရာရှိတာ မြန်မြန်လုပ်ရ သည်။ သူတို့ပြောသည့် တီးမစ်ကို လည်းမရောက်တော့။ ရုမ်းတောင်ထိပ်လည်း တက်မကြည့်နိုင်တော့။ မြို့ထဲ လျှောက်ကြည့်ရအောင်ကလည်း လိုင်းကားမရှိ၊ မြင်းလှည်းမရှိ၊ ဆိုက္ကားမရှိ။ အားလုံးက ဆိုင်ကယ်ကိုယ်စီနှင့်။ သူငယ်ချင်းက လိုက်ပို့၍သာတော်တော့ သည်။
ဟားခါးမြို့တွင် ဗမာစကားမတတ်သူ အတော်များများရှိသဖြင့် ကျွန်တော့မှာ အံ့သြရသည်။ ကျောင်းတွေမှာ ဗမာလို သင်တာတောင် ဆယ်နှစ်လောက်ပဲရှိ သေးသည်တဲ့။ ဘာပဲပြောပြော သူတို့က ကိုယ့်စကားကို မသိပေမယ့် ကိုယ်ကတော့ သူတို့စကားအနည်းအကျဉ်းကိုတော့ မှတ်သားခဲ့သည်။ ကာလုံသု = ကျေးဇူးတင်ပါတယ်၊ နအေကျန်မား =ထမင်းစားပြီးပြီလား၊ ကထေးလိုး = မသိဘူး (ဗမာလိုသွားပြော၍ နားမလည်လျှင် ထိုသို့ပြန်ပြောတတ်သည်)၊ နသမော= နေကောင်းလား စသည်တို့ ဖြစ်သည်။
ဆာဗူသီးခေါ် ချင်းရိုးရာအစားအစာ တစ်ခုကိုတော့ စားခဲ့ရပါသည်။ ပြောင်းဖူး ကို အသားနှင့်ရောပြုတ်ထား ခြင်းဖြစ်သည်။ အရသာကပေါ့သဖြင့် ဆားတို့၊ အချိုမှုန့်တို့ ထည့်စားမှရသည်။ မြေပြန့်မှာမုန့်ဟင်းခါးစားသလိုမျိုး သူတို့ က ဒါကို စားကြသည်တဲ့လေ။
ဤသို့နှင့် ရထားလမ်းမပေါက်၊ လေ ယာဉ်မရောက်သော ချင်းပြည်နယ်မှ ကျွန်တော်ပြန်လာခဲ့သည်။ ချင်းပြည်နယ် တွင် ကျွန်တော်မသိသေးသော ဓလေ့ တွေအများကြီးရှိပါသေးသည်။ လမ်းပန်း ဆက်သွယ်ရေးခက်ခဲတာက လွဲလျှင် ချင်းပြည်သည် အတော်ကိုလှသော၊ ချင်း လူမျိုးများသည်လည်း အတော်ကို ချစ်ဖို့ကောင်းသော အရာများဖြစ်သည်။
“နောက်တစ်ခေါက်လာဦးမလား” ဟု မေးသော ဒေသခံများ၏အမေးကိုတော့ “အင်း ... နောက်တစ်ခါလား .. ဟတ်စ်ကီးနဲ့မှပဲ” ဟု ပြောရင်း သူများတကာ ၁၈ နာရီနှင့် သွားသော ခရီးကို ကျွန်တော်က ၄၈ နာရီကြာ အောင် သွားခဲ့ရသဖြင့် ကျွန်တော့ တစ်သက် အပင်ပန်းဆုံး၊ အမှတ်တရ အဖြစ်ဆုံးခရီးအဖြစ် ရင်ထဲမှာမှတ်တမ်း တင်ရင်း အိမ်ပြန်ခဲ့ပါသည်ဟု။
ယခု ဆောင်းပါးသည် ၂၀၀၇ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလအတွင်းက ချင်းပြည်နယ်ဟားခါးမြို့သို့ ကျွန်တော် သွားရောက်လည်ပတ်ခဲ့သည့် ခရီးစဉ်အကြောင်းဖြစ်ပါသည်။ မြန်မာတိုင်း(မ်) ဂျာနယ်တွင် ဖော်ပြပါရှိခဲ့သည်။ ၂၀၁၀ ပြည့်နှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၀ ရက်နေ့တွင် ကျရောက်သည့် ချင်းပြည်နယ်နေ့ (ချင်းအမျိုးသားနေ့)အထိမ်းအမှတ် ပြန်လည်ဖော်ပြပါသည်။
The Following is the English version of the Hakha travelogue.
-->
ခရီးသွားဆောင်းပါးကဏ္ဍမှာ အခြားဖတ်စရာ
The Following is the English version of the Hakha travelogue.
Breakdowns and flat tires on the journey to Hakha
MY muscles ached in protest as I squeezed-in between luggage and other passengers during my bus ride from Mandalay Chin State
The bus was driving along the road to Monywa, a town on the east bank of Chindwin River
And all of us were unimpressed by the tortoise-like pace of our bus. The driver seemed like he knew the road well but the speed at which he was driving was embarrassing; everybody guessed they would miss the scheduled arrival in Hakha the next day.
After a long, boring day’s driving, the bus turned into Chaung Oo-Pakokku, a small road that runs leads off from the main highway. Soon we crossed over the Hsinbyushin Bridge Chindwin River
As darkness replaced light, our bus sped up and we moved ever closer toward the distant Pondaung and Ponnya mountain ranges in the west.
The road deteriorated the further we went and the man sitting beside me warned me confirmed my observations.
“It only gets worse from here,” he said. I just shrugged in response – there was nothing I could do but ride it out like everyone else.
And ride over the Pondaung mountain range we did.
It felt as if our bus was a tiny stone stuck in some kind of demented roller coaster that just kept going round and around.
Better yet, our driver had decided that this was the perfect place and time to make up for his earlier slowness by performing his best Schumacher impersonation.
Despite this I managed to drift into an uncomfortable sleep.
I awoke as the bus stopped in front of a little restaurant to eat a late dinner in Kyaw, a small, sleepy town between the Pondaung and Ponnya mountain ranges; it was about 10:30pm and we were only midway through a long journey.
After dinner we all boarded the bus and I happily retreated back to sleep, until midnight when the bus unexpectedly stopped and the drivers jumped out to investigate.
Once again resigned to my fate I went back to sleep and awoke confused because the bus was still not moving. Still groggy with sleep, I went outside to find out why we weren’t going anywhere.
As the sun’s early rays fell upon us the gaggle of travellers I looked underneath the bus and my eyes were greeted by a discouraging sight – an oil slick – and no drivers in sight.
This was a perplexing turn of events.
In the distance I could hear the sound of a train locomotive but it was hidden from view by thick jungle. Happily our drivers returned on the back of a hired motorcycle with tools in hand to find out what had stricken our bus.
After some time tinkering in the engine bay one of the drivers reported that the engine had cracked and would need major repairs. Oh brother!
Buses between Mandalay
To pass the time, I began talking with several other passengers and swapped experiences.
“This is just a minor difficulty,” one passenger said. “In the rainy season, landslides sometimes close the road for a week.”
I had known that Chin State
So, to kill time I asked an older traveller what the name “Hakha” means.
“In local language, Hakha is actually pronounced and written as Halkha, which means ‘already taken; already occupied’,” he answered. “Legend has it that the founder of the area called it that so that nobody would take his land once he had claimed it.”
Another passenger had been listening and decided to add to our discussion: “Hakha is the Switzerland of Myanmar, you’ll see when you get there.”
I thought that was an odd thing for someone to say but I didn’t have much time to think about it because he hadn’t finished: “You see how this bus is loaded with goods? On the way back it carries almost none,” he explained.
I decided to press him further on this: “Hakha has no products that it sends for sale elsewhere?”
He shook his head and as I looked around everybody else nodded their heads in agreement.
Apparently the only businesses in the region are small and locals believe that agriculture is only successful every third year, which seemed strange to me but I was sure I’d find out more when I arrived. Now all I had to do was wait for the bus…
*****
WHEN I get to Hakha I’m supposed to see that it’s the Switzerland of Myanmar, more like if I get there I thought.
The sun set pleasantly over the hills that surrounded our incapacitated bus but a replacement was nowhere to be seen.
Only then did we learn that our drivers had not actually asked for a substitute at all – they had gone to the nearest town of Gantgaw
Several passengers were noticeably unhappy with the drivers and scolded them for our predicament, especially for not requesting a bus from Hakha.
As night took hold, the temperature steadily dropped and the words from a song that someone was singing earlier that day kept resonating through my head: “This is Chin State
One man who had been working in Hakha for a number of years busily hummed a popular Chin song to himself and passed around a mug of whisky for people to share to ward off the cold.
For me, my first experience in Chin State
The bus had not shown up by 8pm and were about to send someone to Gantgaw to see what was going on when we heard an engine from a distant valley – at that moment I could see relief on the faces of everyone sitting around our fire.
Soon after that, the bus arrived but by the time we had transferred the luggage it was 9:30pm . But after nearly a day by the roadside, it was a relief for the journey to Hakha resume.
We said goodbye to those two drivers of our original bus and to the Yaw region where we had been delayed.
It was about 11pm when we got to Gantgaw and the whole town was asleep in the darkness, with almost no lights to be seen anywhere. We had to wake up a family who ran a small restaurant and asked them to cook for us. A meal was hurriedly prepared for us and then we were on our way again, plying the rollercoaster hills as we moved ever deeper into Chin State
Everybody braced themselves against the person beside them and I had a young Chin girl who slept soundly beside me with her head on my shoulder. My sleep, in contrast, was only intermittent.
Even though we were not driving especially quickly by morning, I could see that we were already ascending into the high mountains of Chin State
I heard other passengers say that we had passed Bungzung village before dawn, meaning that we had already entered Hakha township. Before long we arrived at Lamthuk village, where we all washed our faces and ate breakfast. I asked several people how much farther we had to travel and was told that we only had about 40 miles to go.
It was a daunting ride; our truck went up and down the slopes of so many hills and the road curved like a snake; sometimes it seemed as if our truck would overturn and fall off the edge to certain death.
I saw no vehicles as we approached Hakha but I anticipated that at some point we would run into the bus that leaves Hakha every Monday.
I could barely have been more correct: We did meet and it was a close shave indeed, we nearly had a head-on collision.
Both buses happened to be negotiating the same blind corner and neither driver had sounded a warning. Only luck prevented a potentially fatal crash.
Lacking sleep, extremely tired and covered in dust my mind screamed: “Take me to Hakha quickly!”
To my relief the final 10 miles to Hakha were on a better road but my happiness didn’t last long because one of our tires burst.
“Will I get to Hakha in this lifetime?” I thought before those lyrics began to haunt me again.
“This is Chin State
Everybody else began singing a song that I knew and I joined in.
At 2pm we rounded the crest of Mt Ruam and I had my first sight of the welcoming signs that read: “Hakha, 6120 feet above sea level.”
Down the slope we went to enter Hakha, the “Switzerland of Myanmar”, or so I had been informed.
It was late February but the weather was nothing like what you would find in low altitudes. Every part of my body exposed to the wind was quickly number by cold.
The city was beautiful and it pleased me that only a small number of visitors from the mainland ever go there, which makes it one of the least developed regions in Myanmar
I was surprised over the course of my stay to see that many locals who do not speak Myanmar Myanmar
And the food is also different. A local favourite is sabuti – boiled corn and meat. They eat sabuti in the same way as many Burmese eat mohinga.
So that was Hakha, the capital of no-plane-no-train Chin State
Despite poor accessibility – the only way in or out is via road – I found Chin State
As I took my seat on the bus back to Mandalay
“Perhaps by helicopter,” I said with a grin.
Very nice Article. I feel as i also travelling to Har Char. Thanks for posting the "Welcome to Chin Land" Song. I love it very much.
ReplyDeleteဒီပို႔စ္အတြက္ ေက်းဇူးတင္ပါသည္
ReplyDelete